Triển khai AI trong doanh nghiệp Việt Nam: Cơ hội, thách thức và hướng đi phù hợp

AI (Trí tuệ nhân tạo) đang trở thành từ khóa nóng trong thế giới công nghệ, được xem là “cây đũa thần” giúp doanh nghiệp tăng tốc chuyển đổi số, tối ưu vận hành và ra quyết định thông minh hơn. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: AI có thật sự là phép màu mà mọi doanh nghiệp đều nên áp dụng?

1. Thực trạng triển khai AI trong doanh nghiệp Việt Nam

Theo báo cáo của VCCI năm 2024, chỉ khoảng 12% doanh nghiệp Việt Nam đang ứng dụng AI trong hoạt động của mình, trong đó phần lớn tập trung vào các lĩnh vực như tài chính, thương mại điện tử và sản xuất. Tuy nhiên, chỉ 37% trong số đó đánh giá rằng dự án AI mang lại hiệu quả rõ rệt về năng suất hoặc doanh thu.

Nghiên cứu từ MIC và Boston Consulting Group cũng cho thấy gần 70% doanh nghiệp đang trong giai đoạn thử nghiệm hoặc chưa có chiến lược AI cụ thể. Một phần nguyên nhân đến từ việc thiếu dữ liệu chuẩn hóa, hạ tầng kỹ thuật yếu, và đội ngũ nhân sự chưa có đủ kỹ năng về AI và phân tích dữ liệu.

2. Các cấp độ ứng dụng công nghệ trong doanh nghiệp Việt Nam

Để hiểu rõ hơn về hành trình tiến đến triển khai AI, chúng ta có thể nhìn nhận qua các cấp độ phát triển công nghệ trong doanh nghiệp Việt Nam:

• Cấp độ 1: Vận hành thủ công, tài liệu giấy là chủ yếu.
• Cấp độ 2: Sử dụng các công cụ cơ bản như Word, Excel.
• Cấp độ 3: Triển khai các phần mềm quản lý dữ liệu (ERP, CRM).
• Cấp độ 4: Ứng dụng quy trình bán tự động kết hợp phần mềm.
• Cấp độ 5: Quy trình tự động hóa tương đối hoàn chỉnh.
• Cấp độ 6: Ứng dụng AI trong phân tích dữ liệu và hỗ trợ ra quyết định.
• Cấp độ 7: AI Automation & AI Agent – AI tương tác trực tiếp với nhân viên và khách hàng.

Phần lớn doanh nghiệp Việt Nam hiện dừng lại ở cấp độ 3–4, và chỉ khoảng 5–7% đạt được cấp độ 6 trở lên.

3. Khó khăn trong việc triển khai AI

Việc đưa AI vào doanh nghiệp không đơn thuần là cài đặt phần mềm hay dùng ChatGPT. Những rào cản lớn nhất thường đến từ:

• Tư tưởng: Nhiều lãnh đạo vẫn xem AI là công cụ “xa xỉ” hoặc không phù hợp với quy mô nhỏ.
• Con người: Thiếu đội ngũ am hiểu về dữ liệu, phân tích và vận hành mô hình AI.
• Chi phí: Đầu tư ban đầu cao, khó chứng minh hiệu quả ngay.
• Công nghệ: AI vẫn chưa toàn năng – nếu dữ liệu sai, kết quả cũng sai.

4. Triển khai AI – không phải lúc nào cũng cần “AI”

Dù AI rất mạnh mẽ, nhưng áp dụng máy móc “cái gì cũng AI” có thể phản tác dụng. Mấu chốt là tư duy tự động hóa – hiểu rõ bài toán, mục tiêu và chọn công cụ phù hợp. Có thể chỉ cần RPA (Robotic Process Automation) hoặc Power Automate là đã đủ hiệu quả.

5. Kết luận

AI không phải là đích đến, mà là công cụ giúp doanh nghiệp tiến gần hơn đến mục tiêu tự động hóa và ra quyết định thông minh. Muốn “dùng được đũa thần”, doanh nghiệp cần có nền tảng vững chắc và lộ trình rõ ràng. Đôi khi, niệm thần chú đúng quan trọng hơn là có cây đũa thần.

Bài viết được biên soạn dành cho nhà quản lý, lãnh đạo doanh nghiệp đang quan tâm đến việc triển khai AI một cách thực tế và hiệu quả.